Domates sıcak ve ılıman iklim sebzesidir. Fidelerin tarlaya ya da bahçeye dikilmesinde ilkbahar geç donlarının bitmesi gerekir. Domates fidelerinin tarlaya dikilmesinde gece gündüz arasında 6-8 derece sıcaklık farkı olması tercih edilmelidir. Gündüz sıcaklığının 19-26 derece, gece sıcaklığının 14-18 derece olduğunda gelişim iyi olur. Döllenme olayının ısı ile çok yakın bir ilgisi vardır. Düşük sıcaklıkta polen tozu çok az oluşur, kısmi döllenen şekilsiz meyveler meydana gelir. Sıcaklık 15 derecenin altına düştüğünde meyve bağlama yüzdesi azalmaktadır. Domates tohumlarının çimlenmesi için minimum 10 derece, optimum 20-29 derece, maksimum 36 derece toprak sıcaklığı olması gerekir.
Domates toprak isteği:
Domates derin, geçirgen,su tutma özelliği iyi, humuslu ve besin maddelerince zengin tınlı toprakları sever. Erkencilik istendiği zaman kumlu tınlı topraklar uygundur.
Domates fide yetiştiriciliği:
Fide yetiştirme kabı olarak siyah plastik torbalar ya da viyoller kullanılır. Fide yetiştiriciliğinde torf, perlit, vermikulit veya torf, perlit, toprak ya da yanmış hayvan gübresi, kum, toprak gibi karışımlar kullanılır. Torf, perlit, toprak karışımında oranlar 2:1:1 diğer ikisinde 1:1:1 oranında olmalıdır.
Domates tohum ekimi:
Fide yetiştirme materyali tavlı ise sulamaya gerek yoktur. Aksi halde, fide yetiştirme materyali ile doldurulmuş fide torbaları ya da yetiştirme kapları(viyol) iyice sulanmalı , daha sonra tohum ekimi yapılmalıdır. Tohumlar 3-5 saat ıslatıldıktan sonra ekilmeleri çimlenmeyi kolaylaştırır. Tohumlar 1-2 cm. derine ekilmelidir. Tohum ekimini takiben tekrar hafifçe sulanması faydalıdır. Tohumların çimlenmesi için en uygun toprak sıcaklığı 12-15 derecedir, bu sıcaklıkta tohumlar 6-12 gün içinde çimlenirler. Domates fidelerinin en uygun şaşırtma zamanı kotiledon yapraklarının tam gelişmelerini tamamladıkları ve yere paralel oldukları zamandır. Sağlıklı ve tam gelişmiş fideler şaşırtılmalıdır.
Domates toprak hazırlığı ve gübreleme:
Domates bitkisi derin köklü bir bitki olduğu için, toprağın derin sürülerek dikkatle hazırlanması gerekir. Sonbaharda yanmış hayvan gübresi atılarak derince sürülmelidir.
Domates fide dikimi:
Fide dikimi ilkbahar don tehlikesinin tamamen kalktığı, toprak sıcaklığının 12-15 dereceyi bulduğu zaman yapılır. Dikim genellikle tohum ekiminden yaklaşık 7-8 hafta sonradır. Tarlaya ya da bahçeye çiçek açmış, meyve tutmuş fideler dikilmemelidir, bu fidelerin gelişimi yavaş olup, bodur kalır ve verimi düşük olur. Dikim akşama doğru yapılmalı, fideler güneş altında bekletilmemelidir. Fideler 15-20 cm. boylanınca genellikle dikime hazırdır. Dikim zamanı bölgelere göre farklılıklar gösterir. Marmara bölgesinde iklim durumu normal giderse Nisanın 2.inci haftasından itibaren fide dikimi yapılır. Dikimden sonra yeteri kadar can suyu verilmeli ve hava sıcaklığına bağlı olarak dikim sonrası fidenin daha güçlü toprağa tutunması için 7-10 gün süre ile hiç su verilmemelidir. Domates yetiştiriciliğinde sıra arası ve sıra üzeri aralıkları, çeşidin sırık veya oturak olmasına göre değişir. Sırık çeşitlerde sıra arası 60-80 cm. sıra üzeri 35-50 cm. Oturak çeşitlerde sıra arası 90-130 cm. sıra üzeri 40-60 cm. olmalıdır.
Domates bakım işleri(Çapalama):
Fideler dikildikten 2 hafta sonra birinci çapa yapılır. Birinci çapadan 2-3 hafta sonra ikinci çapa yapılır, bu devrede bitkiler 30-35 cm. kadar boylanınca sırık çeşitlerde ikinci çapa ile birlikte sırıklarda dikilir. Bu çapa işlemleri sırasında yabani otlar ayıklanarak boğaz doldurma yapılır, kaymak tabakası kırılarak toprak havalandırılır ve topraktaki nem korunur.
Domates sulama: Domates nemi sever, su noksanlığında üst yaprakları kıvrılır. Çok nemli ağır topraklarda ise bitkiler hastalanır. Toprak nem eksikliğinin en duyarlı olduğu dönemler; çimlenme, çıkış, çiçeklenme ve meyve oluşumu dönemleridir. Aşırı toprak nemi vegatatif gelişmeyi hızlandırır. Meyveler ceviz iriliğini alıncaya kadar gerekmedikçe sulama yapılmamalı, daha sonraki devrede, yağışlı bölgelerde 2-3, kurak bölgelerde 4-5 kez sulama yapılmalıdır. Açık tarlalarda çiçeklenme dönemi içerisinde su eksikliği, küçük meyvelerde aşırı dökülmelere sebep olur.
Makale Yazarı: Polentozu 1
Konu ile ilgili video'ya alttaki link'ten ulaşabilirsiniz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder