Bol vitamin kaynağı olan domates, besleyici ve lezzetinden dolayı bir çok ülkede üretilen bir sebzedir. İçinde A, B1, B2, C ve K vitaminleri ile, protein, kalsiyum, potasyum, yağ, karbonhidrat, niacin ve demir bulunur. Domateste bolca bulunan likopen maddesinin insan vücudunda oluşabilen zararlı tümörlerin oluşmasını yavaşlattığı yapılan çalışmalarla saptanmıştır.
Domates tek yıllık bir bitki olup, oturak ve sırık çeşitleri vardır, sera üretiminde sırık, tarla ve bahçe üretiminde oturak çeşitler tercih edilir. Domates ılık ve sıcak iklim sebzesidir, aşırı sıcak ve soğuklardan etkilenir, sıcaklık -2,-3 derecelerde tamamen ölebilir, aşırı sıcaklık ve nem hastalıkların ortaya çıkmasına, sıcak, kuru ve sert rüzgarlar çiçek dökülmelerine sebep olabilir. Domateslerde normal bir gelişme için gerekli sıcaklık 16-20 derece arasıdır. Domates çiçek tozları en iyi 20-25 derecelerde döllenme yapabilmekte, daha aşırı sıcaklarda döllenme yeteneğini kaybedebilmektedir.
Domatesin toprak isteği, Killiden kumluya her türlü toprakta yetiştirilebilir, geçirgen, derin, su tutma kabiliyeti iyi, humuslu ve besin değeri bakımından zengin tınlı toprakları sever, tınlı ve kumlu topraklarda erken ürün verip, susuzluğa dayanıklıdır. PH 6,5-7 olan topraklar domates üretimi için idealdir.
Domates dikilen yere iyi verim almak için en az 3 yıl tekrardan domates dikilmemesi uygundur. Baklagiller domates için iyi bir ön bitki olup, brokoli, karnıbahar, mısır ve dereotu ile bir arada olmaktan çok mutlu olmaz, bunun yanı sıra fesleğen, fasulye, biber, soğan, sarımsak, maydanoz ve kadife çiçeği gibi ürünlerle uyum içinde büyür. Domateste budama ve koltuk alma uygulaması yapılır ama oturak çeşitlerde çok önerilmez, daha çok sırık çeşitlerde tavsiye edilir. Domates derin köklü bir bitki olduğundan toprak hazırlığında derin sürüme önem verilmelidir.
Domates'te sıra üzeri ve sıra arası mesafelere dikkat edilmelidir. Oturak çeşitlerde sıra üzeri 40-60 cm. sıra arası 80-120 cm. sırık çeşitlerde sıra üzeri 40-45 cm, sıra arası 75-85 cm. olmasına özen gösterilmelidir.
Domates'te ekim zamanı ilkbahar olup, çimlenme ısı aralığı 18-30 derece, çimlenme süresi 6-10 gün, tohum ekim derinliği 0,5-1 cm. fide haline gelme süresi 6-8 hafta, bahçeye dikilme süresi (son don görülme tarihine göre) 1-2 hafta sonra yapılmalı, olgunlaşma süresi 80-120 gündür.
Mart ayında serada, bahçede hazırlanan yastık, tava, viyol ya da değişik kaplara ekilen tohumların üzeri yaklaşık 1 cm. kapak toprağı ile örtülerek, delikli süzgeçle üzeri sulanır. Yetişen fideler taç yapraklar hariç 3 ve 4.üncü yapraklar oluşunca ilk şaşırtma yapılır, şaşırtma viyollere ya da fide torbalarına yapılabilir. 2 hafta sonra istenirse 2.nci şaşırtma yapılır, şaşırtma fidenin daha sağlıklı ve güçlü gelişmesi ve köklenmeyi teşvik etmesi açısından önemlidir.
Son donların bitmesi beklenip, sıcak bölgelerde nisan ayının 2.nci haftasından itibaren, birçok bölgede hıdrellez sonrası ve daha soğuk bölgelerde mayıs sonu haziran başında açılan karıklara ya da çukurlara fide dikimi yapılır. Fideler dikildikten sonra can suyu verilerek, 7-10 gün süresince su verilmeyerek fidenin iyice toprağa tutunması sağlanır. Fidelerin dikiminden 4-5 gün sonra kontrol yapılarak tutmayanların yerine yenileri dikilir.
Meyveleri yenen sebzelerde sulama, tohumların çimlenme devresi, gelişme devresi ve ürün devresi olarak bölümlere ayrılmaktadır. Domateste ilk meyveler görünene kadar aşırı sulamadan kaçınılmalıdır, bu döneme kadar çapaya önem verilmelidir, meyveler görününce sulama önem kazanır. Çiçek döneminde aşırı sulama çiçek dökülmesine sebep olabilir. Hava sıcaklığı, bulunduğunuz bölge ve mevcut şartlara göre uygun aralıklarla yeteri kadar sulama yapılmalıdır. Olgunluk devresinde her hasat sonrası sulama yapılmalıdır. Domates üstten sulamayı hiç sevmez, yaprakların sulama sırasında ıslanması mantari hastalıklara davetiye çıkarır, sulama ya açılan karıklar vasıtası ile salma sulama ya da damlama sulama şeklinde yapılmalıdır. Ürettiğiniz ürünlerinizi sağlıklı günlerde tüketmeniz dileği ile...
Makale Yazarı: Polentozu 1
Konu ile ilgili video'ya alttaki link'ten ulaşabilirsiniz.
joya shoes 556g5qylrm022 joyaskodanmark,joyaskonorge,joyaskorstockholm,joyacipo,zapatosjoya,joyaschoenen,scarpejoya,chaussuresjoya,joyaschuhewien,joyaschuhedeutschland joya shoes 647v9dtjoq197
YanıtlaSil